Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Μαΐου, με απόφαση που πήρε το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για να μας υπενθυμίζει τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος.
Σύμφωνα με τα στατιστικά Στοιχεία το κάπνισμα προκαλεί:
τον θάνατο 3,5 εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο, το 25% των θανάτων από καρδιοπάθεια, το 83% των θανάτων από χρόνια βρογχίτιδα και εμφύσημα, το 90% των περιφερειακών αγγειακών νόσων που συχνά οδηγούν σε ακρωτηριασμό, το 82% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα και οικονομική «αιμορραγία» 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο στους πάσχοντες από νόσους που σχετίζονται με το κάπνισμα, με βάση τη μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας, της Αντικαπνιστικής και Αντικαρκινικής Εταιρίας η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη σε κατανάλωση τσιγάρων, με τους άνδρες να προηγούνται με 47,4% έναντι 39,6% των γυναικών. Το 33% των εφήβων, ηλικίας 12 έως 18 ετών, έχουν δοκιμάσει τσιγάρο και το 10% δηλώνουν καπνιστές. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας οι καπνιστές στη χώρα μας αυξήθηκαν κατά 10% από το 1996. Το ίδιο, όμως, συνέβη και με τους θανάτους με καρκίνο του πνεύμονα, που ξεπερνούν πλέον τους 6.000 ετησίως. Ακόμη και από την ηλικία των 10 ετών, οι Έλληνες δοκιμάζουν το τσιγάρο. Μέχρι τα 14, σχεδόν οι μισοί έφηβοι έχουν δοκιμάσει τσιγάρο, ενώ στα 18 ο ένας στους δύο μαθητές έχει γίνει συστηματικός καπνιστής. Μόλις το 3% των μαθητών του γυμνασίου και το 11% των μαθητών του λυκείου καταφέρνουν να σταματήσουν το κάπνισμα μετά από συστηματική χρήση. Αυξάνονται όλο και περισσότερο οι νέες γυναίκες καπνίστριες, αλλά και όσες δεν συμμορφώνονται σε ευαίσθητες περιόδους, όπως αυτές της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Δεν είναι τυχαίο, εξηγούν οι επιστήμονες, ότι η πιθανότητα για έμφραγμα του μυοκαρδίου αυξήθηκε κατά 50% τα τελευταία χρόνια στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες.
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των καπνιστών:
Το κάπνισμα είναι μεν επιλογή, αλλά γίνεται εθισμός με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να σταματήσεις τη συνήθεια. Δε μπορεί όμως κανείς να σου απαγορεύσει το δικαίωμα της επιλογής, έστω και εάν η επιλογή αυτή έχει ως αποτέλεσμα να μυρίζεις άσχημα, να έχεις κίτρινα δόντια και δάχτυλα, να καταστρέψεις τα πνευμόνια σου. Εγώ θα σου συμπαρασταθώ, θα σε καταλάβω, θα σε βοηθήσω, εάν μπορώ, θα πληρώσω τα έξοδα νοσηλείας και θεραπείας σου με τους φόρους μου. Δεν έχεις όμως το δικαίωμα να καπνίζεις κοντά σε εγκύους ή παιδιά – έστω και εάν είναι τα δικά σου και όχι τα δικά μου. Έχεις το δικαίωμα να καπνίζεις, αλλά όχι να παραβιάζεις τα δικαιώματα των μη καπνιστών. Έχεις, συνεπώς, την υποχρέωση να ρωτάς τους διπλανούς σου, αν τους ενοχλεί να καπνίσεις και να σέβεσαι τους κανονισμούς που απαγορεύουν το κάπνισμα σε διάφορους χώρους. Πρέπει να κατανοήσεις ότι, όπως εσύ θέλεις να απολαμβάνεις το γεύμα σου με ένα (ή περισσότερα από ένα) τσιγάρο, έτσι και ο διπλανός έχει το δικαίωμα να απολαύσει το γεύμα του χωρίς να είναι υποχρεωμένος να εισπνέει τον καπνό σου. Οι δικαιολογίες ότι “στην Ελλάδα όλοι καπνίζουν” ή ότι “υπάρχει τασάκι στο τραπέζι” ή ότι “το καυσαέριο είναι εξίσου επικίνδυνο” είναι απλά… δικαιολογίες, για να αισθάνεσαι καλυτέρα που δεν συμμορφώνεσαι με τους ηθικούς κανόνες και, πρόσφατα, τους νόμους της πολιτείας. Δεν μπορείς να γνωρίζεις, εάν το άτομο που κάθεται δίπλα σου, πάσχει από κάποια χρόνια αναπνευστική ασθένεια (π.χ. άσθμα) και ντρέπεται να σου ζητήσει να το σβήσεις, επειδή σέβεται το δικαίωμά σου ή δεν έχει το θάρρος να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις σου. Μπορεί να είναι ένας πρώην καπνιστής που προσπαθεί να αντισταθεί στον πειρασμό . Ίσως βρεθείς κι εσύ στη θέση του κάποτε και καταλάβεις πόσο δύσκολο είναι να απέχεις από το κάπνισμα, μόνο και μόνο επειδή θα συναντάς καθημερινά άτομα που θα καπνίζουν απερίσκεπτα μπροστά σου.
Τα δικαιώματα των μη καπνιστών:
Έχω το δικαίωμα να μην εισπνέω τον καπνό σου, χωρίς να είναι ανάγκη να αναφέρω ιδιαίτερο λόγο. Ενδεικτικά όμως, οι λόγοι που δεν θέλω να αναπνέω τον καπνό σου μπορεί να περιλαμβάνουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω: επειδή βρωμάνε τα ρούχα μου και τα μαλλιά μου, τσούζουν τα μάτια μου, δε θέλω να πάθω φαρυγγίτιδα, να καταστρέψω τα πνευμόνια μου, να αυξήσω τις πιθανότητες να προσβληθώ από καρκίνο ή από άλλες ασθένειες, επειδή μου προκαλεί αρνητικά ψυχολογικά συναισθήματα, καταπίεση, δυσαρέσκεια, δυσφορία και εκνευρισμό. Έχω το δικαίωμα να σου ζητήσω να το σβήσεις, να απομακρυνθείς, να συμμορφωθείς με την επιθυμία μου ή, εάν δεν τη σέβεσαι, με τους νόμους της πολιτείας. Οι ίδιοι νόμοι προστατεύουν κι εσένα από άλλες απειλές (π.χ. έκθεση στη μόλυνση, σε καρκινογόνες ουσίες, ατυχήματα, εγκλήματα κατά της ανθρώπινης ζωής). Εσύ ο ίδιος εκνευρίζεσαι όταν κάποιοι πολίτες, σαν εσένα κι εμένα, ή κάποιες βιομηχανίες δεν τηρούν τους νόμους. Έχω επίσης την υποχρέωση να σε στηρίξω να κόψεις το κάπνισμα αν αυτό επιθυμείς, με το να σου συμπαρασταθώ στα αιτήματά σου για περισσότερη ενημέρωση και υποστήριξη σχετικά με τη διακοπή του καπνίσματος και για περισσότερη κρατική μέριμνα. Έχω το δικαίωμα να διεκδικώ και την υποχρέωση να σου υπενθυμίζω τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σου με πολιτισμένο τρόπο έτσι, ώστε όλοι μαζί να χαιρόμαστε τη ζωή μας χωρίς να βλάπτουμε ο ένας τον άλλον.
Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια παρά τη διεθνή διάθεση για μείωση του καπνίσματος φαίνεται να μην επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό.
Αντίστοιχα μικρή είναι και η ευαισθητοποίηση των καπνιστών για τις υποχρεώσεις τους, αλλά και όσων δεν καπνίζουν για τα δικαιώματά τους. Είναι χαρακτηριστική η αδιαφορία, με την οποία υποστηρίχθηκε ο αντικαπνιστικός νόμος. Στην πόλη μας τα πράγματα δεν διαφέρουν. Αρκεί μια επίσκεψη σε δημόσιους χώρους και χώρους συνάθροισης, για να πείσει και τους πλέον δύσπιστους πως η έλλειψη αντικαπνιστικής κουλτούρας έχει κυριεύσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας και η επιβολή του τσιγάρου σε καφέ, χώρους εστίασης, στις δομές της Αυτοδιοίκησης, σε Δημόσιες υπηρεσίες είναι σχεδόν απόλυτη.
Διεκδικούμε την στήριξη των δικαιωμάτων όσων δεν καπνίζουν και ενοχλούνται από τον καπνό των άλλων και την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου στην πόλη μας. Διεκδικούμε την εφαρμογή της λογικής και τον σεβασμό των δικαιωμάτων όσων ενοχλούνται από αυτή την βλαβερή συνήθεια. Απαιτούμε την άμεση διακοπή του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιους χώρους και ωθούμε τους συμπολίτες μας με την στάση τους να προωθούν την φωνή της λογικής και τα δικαιώματα όσων δεν θέλουμε το τσιγάρο στην ζωή μας. Απαιτούμε και από όσους εμπλέκονται με την διοίκηση της Πόλης και του Νομού μας να σέβονται τα δικαιώματα των πολιτών και να μην τους αναγκάζουν να δέχονται τον καπνό τους. Είναι το ελάχιστο που περιμένουμε από τους εκπροσώπους μας, από αυτούς που όχι μόνο μας εκπροσωπούν, αλλά προστατεύουν και τα δικαιώματά μας. Ας βάλουμε όλοι το λιθαράκι στο να γίνει η πόλη μας λίγο πιο φιλική, λίγο πιο δημοκρατική, λίγο πιο καθαρή και ας δώσουμε στα παιδιά μας ένα παράδειγμα ήθους, συμπεριφοράς και αξιών να μεταφέρουν στο μέλλον.
Η ΟικόΣφαιρα στηρίζει όσους κάνουν την μεγάλη προσπάθεια να διακόψουν το κάπνισμα και να στραφούν σε έναν πιο υγιεινό, πιο ουσιαστικό, πιο όμορφο τρόπο ζωής σημειώνοντας βήματα που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα σε κάποιον που προσπαθεί να κόψει το τσιγάρο.
Για να ξεκινήσει κάποιος τη ζωή χωρίς τσιγάρο θα πρέπει:
• να νοιώσει μια εσωτερική επιθυμία για την αλλαγή αυτή,
• να αισθανθεί ότι απειλείται από τη συνήθεια του τσιγάρου τόσο αυτός, όσο και οι γύρω του,
• να αισθανθεί ότι η απεξάρτηση από τη νικοτίνη θα επιφέρει σημαντικά οφέλη σε αυτόν και
• να αισθανθεί ότι είναι ικανός να αντεπεξέλθει στην αλλαγή αυτή.
Θα πρέπει δηλαδή να το δουλέψει μέσα του και να πάρει την απόφαση να μείνει μακριά. Στην πορεία της απεξάρτησης θα χρειαστεί να αποσυνδέσει διάφορες άλλες συνήθειες που είχε στο παρελθόν συνδέσει με το τσιγάρο και ίσως θα χρειαστεί να απομακρυνθεί για ένα διάστημα και από αυτές τις συνήθειες. Σε κάθε περίπτωση αξίζει να το παλέψει κάποιος... γιατί....
Τα ωφέλη της διακοπής του καπνίσματος είναι πολλά και δεν κρατάνε όσο ένα τσιγάρο..., αλλά μένουν για πάντα... Έτσι:
20 λεπτά από το τελευταίο τσιγάρο
* Η αρτηριακή πίεση και ο καρδιακός σφυγμός πέφτουν σε φυσιολογικές τιμές.
* Η θερμοκρασία των άκρων (χεριών / ποδιών) αυξάνει σε φυσιολογικά επίπεδα.
8 ώρες από το τελευταίο τσιγάρο
* Το μονοξείδιο του άνθρακα στο αίμα πέφτει σε φυσιολογικές τιμές.
* Τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα αυξάνουν.
24 ώρες από το τελευταίο τσιγάρο
* Αρχίζει να μειώνεται ο κίνδυνος αιφνίδιου καρδιακού επεισοδίου.
48 ώρες από το τελευταίο τσιγάρο
* Αρχίζει η αναγέννηση των νευρικών απολήξεων σε μύτη, γλώσσα, στόμα.
* Η αίσθηση της γεύσης και της όσφρησης αρχίζουν να επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα.
2 εβδομάδες έως και 3 μήνες από το τελευταίο τσιγάρο
* Βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος γενικά.
* Βελτιώνεται το περπάτημα, μειώνεται η κόπωση.
* Αυξάνεται κατά 30% η αναπνευστική λειτουργία.
* Αρχίζει το νευρικό σύστημα να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. Σπάνιες πια οι έντονες επιθυμίες για τσιγάρο.
1 μήνα έως 9 μήνες από το τελευταίο τσιγάρο
* Η συνολική ενέργεια του οργανισμού αυξάνει.
* Τα συμπτώματα που συνοδεύουν την χρόνια χρήση τσιγάρου μειώνονται (βήχας, καταρροή, συνάχι, κόπωση, λαχάνιασμα).
* Αποκαθίσταται ο φυσιολογικός ιστός της μύτης, του φάρυγγα, του λάρυγγα, των πνευμόνων.
1 χρόνο από το τελευταίο τσιγάρο
* Μειώνονται οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος.
* Μειώνεται το υπερβολικό ρίσκο για στεφανιαία καρδιοπάθεια στο μισό σε σχέση με τους καπνίζοντες.
5 χρόνια από το τελευταίο τσιγάρο
* Μειώνεται κατά 50% η πιθανότητα θανάτου από καρκίνο του πνεύμονα.
* Μειώνεται κατά 50% η πιθανότητα δημιουργίας καρκίνου του στόματος.
10 χρόνια από το τελευταίο τσιγάρο
* Η πιθανότητα θανάτου από καρκίνο των πνευμόνων είναι ίδια με αυτή των μη καπνιστών.
* Τα προκαρκινικά κύτταρα έχουν αντικατασταθεί με υγιή.
* Το ρίσκο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι ίδιο με αυτό των μη καπνιστών.
* Μειώνεται δραστικά η πιθανότητα καρκίνου του στόματος, φάρυγγα, λάρυγγα, οισοφάγου, ουροδόχου κύστης, νεφρών και παγκρέατος.
15 χρόνια από το τελευταίο τσιγάρο
* Είναι σαν να μην είχατε καπνίσει ποτέ. Οι πιθανότητες για οποιαδήποτε ασθένεια είναι ίδιες με αυτές των μη καπνιστών