Η παγκόσμια ιστορία των εθνικών πάρκων ξεκινάει το 1872 με την ίδρυση του Yellowstone National Park στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Ευρώπη, το δρόμο για την προστασία φυσικών περιοχών άνοιξε η Σουηδία την 24η Μαΐου 1909, όταν ιδρύθηκαν τα πρώτα εννέα εθνικά πάρκα σε ευρωπαϊκό έδαφος. Το παράδειγμα της Σουηδίας ακολούθησαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες και σιγά-σιγά τα εθνικά πάρκα εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Την 24η Μαΐου γιορτάζουμε τις προστατευόμενες περιοχές σε όλη την Ευρώπη. Στόχος της θέσπισης της «Ευρωπαϊκής Ημέρας των Πάρκων» είναι να αναδειχθεί, μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων που διοργανώνονται εκείνη την ημέρα, η ομορφιά, αλλά και η σημασία των προστατευόμενων περιοχών της Ευρώπης για ολόκληρη την κοινωνία.

Σήμερα ο αριθμός των ευρωπαϊκών εθνικών πάρκων αυξάνεται κάθε χρόνο με την προστασία όλο και περισσότερο φυσικών περιοχών. Τα εθνικά πάρκα της Ευρώπης περιλαμβάνουν όρη, λίμνες, ποτάμια, νησιά, δάση, στέπες, υγρότοπους, κ.α. Στις περιοχές αυτές διαβιεί πλήθος διαφορετικών ειδών φυτών και ζώων, πολλά από αυτά απειλούμενα με εξαφάνιση.

Το 1969, η Γενική Συνέλευση της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης όρισε το «εθνικό πάρκο» ως μια σχετικά μεγάλη περιοχή όπου:

1) Σε ένα ή αρκετά οικοσυστήματα, τα οποία δεν έχουν υποστεί ουσιαστική αλλοίωση από ανθρώπινη εκμετάλλευση και κατάληψη, υπάρχουν φυτά και ζώα, γεωμορφολογικές περιοχές και φυσικές κατοικίες ιδιαίτερου επιστημονικού, επιμορφωτικού και αναζωογονητικού ενδιαφέροντος ή φυσικά τοπία ιδιαίτερου κάλλους.

2) Η ανώτατη αρμόδια Αρχή της χώρας έχει λάβει μέτρα για την πρόληψη ή τον όσο το δυνατόν ταχύτερο περιορισμό της εκμετάλλευσης ή κατάληψής της περιοχής, όπως και για την αποτελεσματική εφαρμογή των παραπάνω μέτρων σε σχέση με τα οικολογικά, γεωμορφολογικά ή αισθητικά γνωρίσματα που οδήγησαν στην προστασία της περιοχής.

3) Οι επισκέπτες μπορούν να εισέρχονται υπό ειδικές προϋποθέσεις για επιμορφωτικούς, πολιτιστικούς και αναζωογονητικούς σκοπούς.

Στην Ελλάδα το νομικό πλαίσιο για την αναγνώριση εθνικών πάρκων δημιουργήθηκε το 1986. Συνολικά, η λίστα των εθνικών πάρκων απαρτίζεται σήμερα από τις ακόλουθες 17 περιοχές:

*Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων, 1992

*Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, 1999

*Εθνικό Πάρκο του Σχοινιά – Μαραθώνα, 2000

*Πάρκο Υγροτόπων των λιμνών Κορώνειας – Βόλβης και των Μακεδονικών Τεμπών, 2004

*Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου, 2005

*Εθνικό Πάρκο Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου – Αιτωλικού, κάτω ρου και εκβολών ποταμών Αχελώου και Ευήνου και νήσων Εχινάδων, 2006

*Εθνικό Πάρκο δάσους Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου, 2006

*Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης, 2006

*Εθνικό Υγροτοπικό Πάρκο Δέλτα Έβρου, 2007

*Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού, 2008

*Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, 2008

*Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων Περιστερίου και Χαράδρας Αράχθου, 2009

*Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς, 2009

*Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού, Λουδία, Αλιάκμονα, 2009

*Εθνικό Πάρκο Πρεσπών, 2009

*Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης, 2009, και

*Εθνικό Πάρκο Χελμού, Βουραïκού, 2009.

Σκοπός της ίδρυσης των παραπάνω εθνικών πάρκων είναι «η διαφύλαξη της φυσικής κληρονομιάς και της οικολογικής ισορροπίας ευρύτερων περιοχών της χώρας με παράλληλη παροχή στο κοινό δυνατοτήτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και φυσιολατρικών δραστηριοτήτων».

Με αφορμή λοιπόν την «Ευρωπαϊκή Ημέρα των Πάρκων», ας διαθέσουμε όλοι λίγο από το χρόνο μας για μια επίσκεψη σε ένα κοντινό μας εθνικό πάρκο!

ΟικόΣφαιρα Καρδίτσας (Κίνηση για τον άνθρωπο, το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής)

Το 2001 καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών η 6η Νοεμβρίου ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Παρεμπόδιση της Εκμετάλλευσης του Περιβάλλοντος στον Πόλεμο και τις Ένοπλες Συγκρούσεις» , έχοντας ως στόχο να αναδείξει τις καταστροφές που προκαλούνται στο περιβάλλον κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων και να στιγματίσει την κατάχρηση και την άσκοπη βλάβη ενός οικοσυστήματος, στο όνομα στρατιωτικών στόχων.

Αν και η ανθρωπότητα μετρά πάντα τα θύματα του πολέμου κάνοντας απολογισμό των νεκρών, των τραυματιών, των υλικών ζημιών, το περιβάλλον παραμένει το αφανές θύμα του πολέμου. Μόλυνση και ρύπανση των νερών, πυρπόληση καλλιεργειών, αποψίλωση των δασών, δηλητηρίαση του εδάφους, συγκέντρωση τοξικών ουσιών στην ατμόσφαιρα, διαταραχή του οικοσυστήματος και των φυσικών πόρων είναι μερικές μόνο από τις θλιβερές άμεσες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του πολέμου στο περιβάλλον που επηρεάζουν τόσο τις εμπόλεμες, όσο και τις μη εμπλεκόμενες χώρες και τον πλανήτη συνολικά. 

Χρειάζεται να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στη διασφάλιση ότι η δράση για το περιβάλλον αποτελεί μέρος της πρόληψης των συγκρούσεων, τη διατήρηση της ειρήνης και τις στρατηγικές οικοδόμησης της ειρήνης. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην προσπάθεια κατανόησης της περίπλοκης σχέσης, μεταξύ του πολέμου και του περιβάλλοντος καθώς και του ρόλου που διαδραματίζουν οι φυσικοί πόροι στην τροφοδότηση και χρηματοδότηση της αστάθειας και της βίας. Το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) διαπίστωσε ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια τουλάχιστον το 40% του συνόλου των εσωτερικών συγκρούσεων έχουν συνδεθεί με την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, είτε υψηλής αξίας πόρων όπως ξυλεία, διαμάντια, χρυσός και πετρέλαιο ή σπάνιων πόρων όπως η εύφορη γη και το νερό.                  

Το περιβάλλον συνεχίζει να είναι μεταξύ των θυμάτων του πολέμου, την ίδια στιγμή που η ζήτηση για φυσικούς πόρους εξακολουθεί να αυξάνεται για να καλύψει τις ανάγκες ενός αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού και μιας ακατάσχετης ροπής για καταναλωτισμό. Τα αδύναμα έθνη συμπεριλαμβανομένων των χωρών μετά από κρίση, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν σημαντικό ανταγωνισμό των πόρων κατά τις επόμενες δεκαετίες. Η καταστροφή του πολιτιστικού περιβάλλοντος (αρχαιολογικών χώρων, μουσείων κ.λ.π) έχει τεράστιες αρνητικές συνέπειες, αφού αποκόπτει βίαια τους ανθρώπους από την επαφή με το ιστορικό τους παρελθόν, ενώ παράλληλα τους στερεί σημαντικούς πόρους και δυνατότητες επιβίωσης από την τουριστική αξιοποίησή τους.

Σχεδόν το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένης της συντριπτικής πλειοψηφίας των φτωχών αγροτών, εξαρτάται άμεσα από τους φυσικούς πόρους για την καθημερινή επιβίωση και το εισόδημά του. Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται και η ζήτηση για τους φυσικούς πόρους μεγαλώνει, το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων συγκρούσεων για τους πόρους αυτούς θα μπορούσε να ενταθεί. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μπορεί να αυξήσουν αυτές τις απειλές.            

Όποιες και αν είναι οι αιτίες του, ο πόλεμος προκαλεί ανείπωτη φρίκη τόσο στους ενόπλους όσο και στους αμάχους και μπορεί να καταστρέψει μέσα σε λίγα λεπτά ό,τι χρειάστηκε γενιές ολόκληρες για να επιτευχθεί. Έτσι πέρα από τον ανθρώπινο πόνο που προκαλεί, ο πόλεμος είναι άκρως καταστροφικός και για το περιβάλλον. 

Σε απάντηση, όλων αυτών πρέπει να αναπτύξουμε ένα νέο τρόπο σκέψης σχετικά με τις πηγές  ανασφάλειας που μας τροφοδοτούν και να καλλιεργήσουμε την αντίληψη ότι η προληπτική διπλωματία οφείλει να λαμβάνει υπόψη τη διασυνοριακή φύση των οικοσυστημάτων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Ωστόσο, πρέπει να επενδύσουμε ακόμη περισσότερο σε πολιτικές, θεσμούς και δράσεις οι οποίες θα μειώνουν  τους δυσμενείς περιβαλλοντικούς παράγοντες ενώ ταυτόχρονα να προτείνεται καλύτερη διαχείριση τους.    

Με σήμα λοιπόν αυτή την Διεθνή Ημέρα τονίζουμε ότι θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τις  συνέπειες της καταστροφής του περιβάλλοντος ,τόσο σε περιόδους ειρήνης όσο και σε περιόδους πολέμου, ενώ ταυτόχρονα επιβεβαιώνουμε τη δέσμευση  για την αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων ως κρίσιμο στοιχείο της βιώσιμης ειρήνης και ασφάλειας.   

Ας κατανοήσουμε την τεράστια αρνητική επίπτωση του κάθε πολέμου στην οικοδόμηση των στόχων για αειφόρο ανάπτυξη και ας απαιτήσουμε τη μείωση των παγκόσμιων στρατιωτικών εξοπλισμών και τη διάθεση των πόρων που θα εξοικονομηθούν σε ένα ειδικό ταμείο για την καταπολέμηση της φτώχειας και της πείνας στον κόσμο. Ας αναγνωρίσουμε και ας κατανοήσουμε το σημαντικό ρόλο που παίζουν οι φυσικοί μας πόροι. Ας αγωνιστούμε για την αποτροπή των συγκρούσεων και για την οικοδόμηση της διαρκούς ειρήνης έχοντας πάντα στο μυαλό μας  την προστασία του περιβάλλοντος .          

Η ΟικόΣφαιρα (Κίνηση για το Περιβάλλον, τον Άνθρωπο και την Ποιότητα ζωής, http://www.oikosfaira.gr)  δίνει τη δυνατότητα για ουσιαστική  συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις, προωθώντας αξίες που βελτιώνουν τον άνθρωπο και τη ζωή του.   

Για την ΟικόΣφαιρα

Ο υπεύθυνος τύπου

Κώστας Ζαγανάς

Η ΟικόΣφαιρα ως γνωστόν, είναι μια περιβαλλοντική οργάνωση του νομού μας με σημαντική δράση και παρεμβάσεις που είναι γνωστές σε όλη την Ελλάδα.

          Στο άτυπο συντονιστικό όργανο που συνεδρίασε την περασμένη Τρίτη 19-8-14 για να αποφασίσει για την παραπέρα διαχείριση του ελλείμματος των νερών της Λίμνης Πλαστήρα (Λ.Π.), δεν κλήθηκε η ΟικόΣφαιρα. Ήταν παράλειψη, ήταν σκοπιμότητα δεν το γνωρίζουμε. Ας περάσουμε όμως στο θέμα:

Στη σύσκεψη αυτή αποφασίστηκε να εκταμιευθεί τις προσεχείς ημέρες από τη Λ.Π. ποσότητα νερού κάπου στα 7 εκατ. κ. μ. με συνέπεια να κατέβει το οικολογικό όριο αρκετά κάτω και από τα 784 μ. Η εκτίμησή μας είναι ότι θα φτάσει κοντά στα 783.50 μ. και όχι στα 783.82 που αναφέρθηκε στη σύσκεψη.

1. Το οικολογικό όριο ασφαλείας της Λ.Π. έχει συζητηθεί κατά κόρον. Κάθε φορά όμως που έρχεται  η ώρα να εφαρμοστεί , διαστρεβλώνεται η πραγματικότητα. Είναι δηλαδή στα 784 μ. όπως και στην προαναφερόμενη σύσκεψη αναφέρθηκε και φαίνεται να το αποδέχονται σχεδόν όλοι (ίσως βολεύει τους περισσότερους έτσι) ή είναι στα 786 μ.;

 Μελέτη που εκπονήθηκε από το Εργαστήριο Υγειονομικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ, το έτος 2005 – 2006 με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Ανδρέα Ανδρεαδάκη αναφέρει: «.Οι προτάσεις: Ενόψει των ανωτέρω και από τη διερεύνηση των εναλλακτικών τρόπων αντιμετώπισης του προβλήματος που έγινε, προτείνονται τα ακόλουθα:

Η διατήρηση της ελάχιστης οικολογικής στάθμης της λίμνης (+784 m έως +786 m) κρίνεται ότι αποτελεί ένα αξιόπιστο προληπτικό μέτρο, καθώς με τον τρόπο αυτό, πέραν των γενικότερων οικολογικών και αισθητικών πλεονεκτημάτων, αποτρέπεται η ανάπτυξη φυτοπλαγκτόν, το οποίο αποτελεί και τη γενεσιουργό αιτία… (σ.σ. εννοεί την δυσάρεστη οσμή του πόσιμου νερού)

1. 2.   Ο καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ. Δημήτρης Κουτσογιάννης στην ημερίδα που διοργάνωσε η ΤΕΔΚ στις 12-1-08 με θέμα «διαχείριση υδατικών πόρων στο νομό Καρδίτσας» αναφερόμενος στη διαχείριση των νερών της λίμνης Πλαστήρα είπε: « Το οικολογικό όριο πρέπει να καθιερωθεί στα 786 μ. Η στάθμη μπορεί να κατέβει στα 784 μ. σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις.  Όταν κάνουμε σοβαρή διαχείριση των νερών , θα έχουμε και υπερχείλιση. Δεν είμαστε ευτυχείς που κάναμε μια μελέτη και δεν τηρήθηκε..» (σ.σ. εννοεί την προαναφερόμενη μελέτη του  ΕΜΠ με τον καθηγητή κ. Ανδρεαδάκη η οποία τον καιρό εκείνο αγνοούνταν όπως και τώρα εξακολουθεί να αγνοείται)
2. 3.    Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι όταν μιλάμε για οικολογικό όριο ασφαλείας της Λ.Π. δεν εννοούμε τα 784 μ. αλλά τα 786 μ. και σε εξαιρετικές περιπτώσεις  τα 784 μ.
3. 4.   Έτσι καλούμαστε να ορίσουμε ποιες είναι οι εξαιρετικές περιπτώσεις. Κατά τη γνώμη μας δεν είναι οι αρδευτικές ανάγκες των καλλιεργειών (σεβαστές και δίκαιες) αλλά κάτι άλλο. Π.χ. εάν  ο νομός της Καρδίτσας ή και κάποιων άλλων νομών  δεν έχουν πόσιμο νερό, τότε αυτό αποτελεί εξαιρετική περίπτωση και θα μπορούμε να κατέβουμε έστω κάτω και από τα 785 μ. για να σταματήσουμε όμως στα 784.
4. 5.    Αν ανατρέξει κανείς στα γενικότερα στατιστικά στοιχεία προκύπτει ότι οι υδρολογικές εισροές προς τη λίμνη, δηλαδή το νερό που μας δίνει η φύση, δεν μπορεί να καλύψει τις αρδευτικές ανάγκες του νομού μας, (για τις ανάγκες της Λάρισας δυστυχώς δεν επαρκεί) όπως σήμερα διαμορφώθηκαν και είναι πολύ μεγαλύτερες από το νερό που εισρέει στη λίμνη. Απαιτείται λοιπόν ορθολογική διαχείριση και όχι κατάχρηση του νερού της.

Η ΟικόΣφαιρα παρακολουθεί τα περιβαλλοντικά ζητήματα του νομού μας, έχει άποψη και θα ήταν χρήσιμο να καλείται σε συσκέψεις που έχουν σχέση με τους σκοπούς και τους στόχους της, για να βοηθάει  έτσι στην καλύτερη λήψη αποφάσεων.

Η Κίνηση για το Περιβάλλον τον Άνθρωπο και την Ποιότητα Ζωής (ΟικόΣφαιρα),  με αφορμή την χθεσινή  παγκόσμια ημέρα για το νερό, καταθέτει λίγα στοιχεία και λίγες σκέψεις:

Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου, ύστερα από απόφαση του ΟΗΕ, που πάρθηκε το έτος 1992.

Το νερό που το λέμε και λευκό χρυσό, είναι πηγή ζωής για τον άνθρωπο.

Στον πλανήτη γη, το νερό είναι ανισομερώς κατανεμημένο.

Το 1/6 το πληθυσμού της γης , δηλαδή πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε πηγές νερού,

1,1 δισεκατομμύριο άνθρωποι πίνουν νερό από μη ασφαλείς πηγές.

Τετρακόσια  εκατομμύρια παιδιά, σχεδόν το 1/5 των παιδιών του κόσμου, στερούνται και την ελάχιστη ποσότητα καθαρού νερού που χρειάζονται για να ζήσουν.

Πέντε εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες που έχουν σχέση με μολυσμένα νερά, δέκα φορές περισσότεροι θάνατοι από αυτούς που σκοτώνονται κάθε χρόνο σε πολέμους.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, στον πλανήτη μας, κάπου 300 σημεία θεωρούνται τόποι πιθανών συγκρούσεων, που θα έχουν ως  αίτιο το νερό. Αναμφίβολα το νερό που είναι  ένα σημαντικότατο συστατικό της ζωής,  τείνει να μετατραπεί σε είδος σε ανεπάρκεια , εξ αιτίας της κλιματικής αλλαγής , αλλά και της αλόγιστης χρήσης από τον άνθρωπο.

Κανείς δεν πρέπει να μένει αμέτοχος μπροστά στο φάντασμα της λειψυδρίας που απειλεί να περάσει το κατώφλι και της δικής μας χώρας.

Σύμφωνα με την άποψη πολλών ειδικών επιστημόνων , το σημερινό μοντέλο διάρθρωσης της γεωργίας μας, κατασπαταλά τεράστιες ποσότητες νερού που δεν αναπληρώνονται, ενώ η μόλυνση των ποταμών , των λιμνών και άλλων πηγών απειλεί να φέρει τη χώρα μας σε υδάτινο αδιέξοδο.

Πολλές γεωτρήσεις που εκτελούνται για άρδευση καλλιεργειών φθάνουν σε βάθος μέχρι 300 μέτρα κάτω από το έδαφος και αυτό θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε σαν κλοπή νερού από τις επόμενες γενεές.

Δεκαοχτώ  χώρες στην Αφρική και την Ασία βρίσκονται στο όριο των υδατικών αποθεμάτων τους.

Η έλλειψη του νερού θα αναχθεί σε μείζον γεωπολιτικό ζήτημα, καθώς το έτος 2050 ο παγκόσμιος πληθυσμός,  σύμφωνα με προβλέψεις, θα έχει ξεπεράσει τα 9 δισεκατομμύρια, οπότε η ζήτηση του νερού θα αυξηθεί πολύ σε σχέση με σήμερα.

Στη Αφρική και την Ινδία , πολλά παιδιά αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σχολείο τους για να κουβαλήσουν νερό στα σπίτια τους, μια ενέργεια που πολλές φορές αποτελεί την κύρια ενασχόλησή τους.

Στη χώρα μας το 86% των υδατικών αποθεμάτων καταναλώνει ο τομέας της γεωργίας , ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται στο 24% !. Συγχρόνως το νερό που ξοδεύεται για αστική , ενεργειακή και βιομηχανική χρήση αποτελεί το 14%.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι απώλειες χρήσιμου νερού από την κακή λειτουργία των δικτύων ύδρευσης είναι σημαντική.  Στην περιοχή της Αττικής π.χ., οι απώλειες του δικτύου ύδρευσης ανέρχονται στο 50% του νερού που καταναλώνεται συνολικά.

Σαν επίλογο θα λέγαμε ότι απαιτείται η σχεδίαση και εφαρμογή ενός Προγράμματος  Εθνικής Πολιτικής που θα λαμβάνει υπόψη όλες τις σημερινές παραμέτρους για το νερό , με στόχο την ορθή χρήση και την πρόβλεψη να μη βρεθούμε σύντομα σε δυσάρεστες εκπλήξεις και τότε θα είναι δύσκολο να ξαναφέρουμε την απαραίτητη ισορροπία στην χρήση και την διαχείριση αυτού του πολύτιμου αγαθού. 

          Η ΟικόΣφαιρα, στα πλαίσια των δυνατοτήτων της, προσπαθεί κάθε φορά, να αναδείχνει παρόμοια ζητήματα, με σκοπό την πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Η εταιρεία μας είναι ανοιχτή για κάθε πολίτη της Καρδίτσας και καλεί κάθε ενδιαφερόμενο να γίνει μέλος ή φίλος. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα μας : www.oikosfaira.gr

Για την ΟικόΣφαιρα, Βάϊος Τσιαχτής

Χθες 22 Σεπτέμβρη ήταν Ευρωπαϊκή ημέρα χωρίς αυτοκίνητο. Πρωτοξεκίνησε στη Γαλλία το 1998 και καθιερώθηκε σε πανευρωπαϊκή κλίμακα με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2000. Στον εορτασμό συμμετέχουν 1500 πόλεις της Ευρώπης και 4 του Καναδά. Κάθε χρόνο, στις 22 Σεπτεμβρίου οι αρχές πολλών πόλεων κλείνουν το κέντρο τους για τα αυτοκίνητα και ενθαρρύνουν τους πολίτες τους να χρησιμοποιήσουν για τις μετακινήσεις τους τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ποδήλατα, αλλά και τα πόδια τους.

Σε αρκετές πόλεις της χώρας μας οι τοπικές αρχές παίρνουν διάφορες πρωτοβουλίες για να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες μας στην αποχή από τη χρήση μηχανοκίνητων έστω για μία ημέρα. Στην πόλη μας δυστυχώς δεν είδαμε ούτε μία ανακοίνωση, ούτε μια είδηση στον τύπο. Η ημέρα πέρασε μάλλον απαρατήρητη.

Στη χώρα μας, από το 2000 μέχρι σήμερα έχουν κυκλοφορήσει 1.500.000 νέα αυτοκίνητα, επιβαρύνοντας κατά 80% την ατμοσφαιρική ρύπανση, ειδικά τους θερμούς μήνες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Greenpeace, την πρωτιά σε υψηλά επίπεδα μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα κρατά η Θεσσαλονίκη, δεύτερη είναι η Αθήνα και ακολουθούν Λάρισα και Πάτρα. Σαν αποτέλεσμα, το 80% περίπου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα και τα άλλα αστικά κέντρα κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου του έτους οφείλεται στην κυκλοφορία των οχημάτων. Δεν είναι υπερβολή να χαρακτηρίσει λοιπόν κανείς το αυτοκίνητο ως δυνάστη της καθημερινής μας ζωής. Τα προβλήματα των αστικών μετακινήσεων, η μόλυνση της ατμόσφαιρας και η ηχορύπανση, απασχολούν όλο και περισσότερους πολίτες της Ευρώπης. Παρόλο που οι περισσότερες πόλεις δυσλειτουργούν λόγω του κυκλοφοριακού προβλήματος, εν τούτοις ο αριθμός των οχημάτων και ο φόρτος της αστικής κυκλοφορίας διαρκώς αυξάνει, με επακόλουθο, να υποβαθμίζεται η ποιότητα ζωής και υγείας των κατοίκων (ηχορύπανση, μόλυνση, μείωση των κοινόχρηστων χώρων, άγχος κ.α.)

Η ΟικόΣφαιρα θεωρεί, καθώς και αρκετοί άλλοι, ότι το μοντέλο της κοινωνίας μας κατευθύνεται από τον άκριτο καταναλωτισμό, ο οποίος έχει επιβάλει και επιβάλλει όλες τις καλές ή κακές συνήθειες στους ανθρώπους. Το αυτοκίνητο μπήκε βαθιά στη ζωή μας και η οικολογία του βάθους στέκεται αρνητικά απέναντί του, γιατί έχει αλλάξει τελείως τη φυσιογνωμία του περιβάλλοντος και την ανθρώπινη νοοτροπία και συμπεριφορά. Οι περισσότεροι από εμάς δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι ζούμε σε ένα αφύσικο περιβάλλον. Θεωρούμε ότι ο πολιτισμός και η τεχνολογία, μας προσφέρουν ανέσεις και ευκολίες, ενώ κατά βάθος υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. Το αυτοκίνητο συνεισφέρει αρνητικά προς αυτή την κατεύθυνση και οι περισσότεροι δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε. Ας χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο όπου είναι αναγκαίο. Στην πόλη μας οι περισσότερες μετακινήσεις μπορεί να γίνουν με τα πόδια ή με ποδήλατο, άλλωστε αυτό επιβάλλεται και για λόγους υγείας.

Από το γραφείο τύπου της ΟικόΣφαιρας

Κάθε χρόνο στις 16 Σεπτέμβρη, γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα για τη Διατήρηση του Στρώματος του Οζοντος, σε ανάμνηση της 16ης Σεπτεμβρίου του 1987, όταν αντιπρόσωποι από 24 χώρες υπέγραφαν το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, δεσμευόμενοι να περιορίσουν εκείνες τις χημικές ουσίες που καταστρέφουν το ζωτικό για τον άνθρωπο στρώμα του όζοντος. Σήμερα, οι χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη ανέρχονται σε 198. Το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, θεωρείται μία από τις πιο επιτυχημένες διεθνείς συμφωνίες για την προστασία του περιβάλλοντος.

Το στρώμα του όζοντος ενεργεί σαν μια γιγαντιαία ομπρέλα πάνω από τη Γη και προστατεύει τον άνθρωπο από τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου, που προκαλεί εγκαύματα, καρκίνο του δέρματος και καταράκτη στα μάτια. Όταν το στρώμα του όζοντος αδυνατίζει, όπως η λεγόμενη «Τρύπα του όζοντος» πάνω από την Ανταρκτική, οι υπεριώδεις ακτίνες φθάνουν στην επιφάνεια της Γης, απειλώντας τον άνθρωπο και το περιβάλλον – τα ζώα και τα φυτά. Μείωση κατά 1% της στοιβάδας του όζοντος οδηγεί σε αύξηση κατά 2% των καρκίνων του δέρματος και του καταρράκτη.

Η αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ επισημαίνει τις προόδους που έχει επιτελέσει η διεθνής κοινότητα στον  περιορισμό των χημικών ουσιών που καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος, κυρίως των χλωροφθοροανθράκων, οι οποίοι από το 1950 κατέκτησαν την αγορά ως προωθητικά αέρια, διογκωτικά, για διάφορα πλαστικά, σε συστήματα ψύξης και κλιματισμού (Freon) και ως διαλύτες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση τερμάτισε από το 1995 τη χρήση των πιο καταστροφικών για το όζον ουσιών, όπως οι χλωροφθοράνθρακες (CFC), που περιέχονταν σε σπρέι και στα ψυγεία.

Το  2007 υιοθετήθηκαν επίσης αυστηρότερες διατάξεις για τα βιομηχανικά απόβλητα, ώστε να διασφαλιστεί ότι η επεξεργασία τους δεν βλάπτει το όζον.

Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν διατεθεί, μέσω των προγραμμάτων του ΟΗΕ, κοντά στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε 130 αναπτυσσόμενες χώρες για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ. Το αποτέλεσμα είναι ότι η μείωση των επιβλαβών χλωροφθοροανθράκων ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια τόνους όλα αυτά τα χρόνια.

Πάντως, ο πλανήτης βρίσκεται ακόμα μακριά από το να κλείσουν οι πληγές του, καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων το στρώμα όζοντος πάνω από την Ανταρκτική δεν θα επανέλθει στα προ του 1980 επίπεδα πριν από το 2050-2060.

Η ΟικόΣφαιρα στο μέτρο των δυνατοτήτων της συνεισφέρει στην κοινή προσπάθεια για ενημέρωση της κοινής γνώμης και φυσικά των μελών της για διάφορα περιβαλλοντικά θέματα. Είναι δε ανοικτή σε κάθε ενδιαφερόμενο που ήθελε να γίνει μέλος της και να συμπορευθεί στους στόχους της. Για πληροφορίες: www.oikosfaira.gr

Η ΟικόΣφαιρα, στο μέτρο των δυνατοτήτων της, συμβάλει στην κοινή προσπάθεια για ενημέρωση της κοινής γνώμης σε θέματα περιβάλλοντος και υγείας και καλεί και από τη θέση τούτη κάθε ανήσυχο πολίτη να πλαισιώσει τις προσπάθειες της ΟικόΣφαιρας, εγγραφόμενος μέλος.

Από το γραφείο τύπου της ΟικόΣφαιρας- www.oikosfaira.gr